Je herkent vast verschillen in collega’s op het werk. De één stelt taken tot het laatste moment uit, de ander heeft juist als eerste een taak af. De ene collega is trouw en gefocust op de eigen taak, de ander is dagelijks bezig om het de collega’s naar de zin te maken, omdat hij of zij het heerlijk vindt om gastheer/vrouw te zijn. De één is altijd beheerst en kalm, een ander kan wel eens behoorlijk uit de slof schieten. Er zijn vijf te herkennen werkstijlen die ook wel de 5 drivers worden genoemd.
Deze verschillen zeggen iets over je persoonlijke werkstijl. De manier van doen en laten die typerend is voor jou. Vraag maar eens aan vrienden of collega’s hoe ze jouw normale manier van doen typeren en je krijgt complimenten te horen als: je werkt zorgvuldig, je hebt oog voor detail. Je houdt altijd rekening met anderen. Je inspireert met je enthousiasme en energie. Je geeft nooit op. Je verzet een berg werk in korte tijd.
Veel mensen vinden dat ze thuis heel anders zijn dan op het werk, maar de patronen blijven herkenbaar. In de TA (Transactionele Analyse) wordt uitgegaan van vijf werkstijlen; ze worden drivers genoemd. Deze 5 drivers kunnen fungeren als kracht en valkuil in je werk.
De 5 werkstijlen of drivers
Wees perfect
Zorgvuldig, gaat voor foutloos, heeft probleem met deadlines.
Onder stress: neemt zichzelf kwalijk niet goed genoeg te zijn.
Doe de ander plezier
Teamspeler, dienstbaar en zorgzaam, afwachtend neemt geen beslissingen.
Onder stress: snel beledigd, bezorgd als hij zich genegeerd voelt.
Doe je best
Enthousiast, pioniert graag, verliest snel interesse.
Onder stress: pakt te veel tegelijk op zonder iets af te kunnen maken.
Wees sterk
Kalm ook tijdens crisissituaties, pot emoties op, moeilijk te doorgronden.
Onder stress: houdt zich afzijdig bij speelse activiteiten uit angst raar gevonden te worden.
Schiet op
Snel, presteert het best onder tijdsdruk, onnauwkeurig, kan drammen.
Onder stress: altijd haast en meestal te laat.
Geboden uit het verleden
Bovenstaande drivers lijken onschuldig. Maar realiseer je wel dat we deze boodschappen als kind al meekregen van onze ouders, in de vorm van geboden. Wat je wel en niet mag doen. Ze werden eindeloos herhaald en waren voorwaardelijk: ‘als je …, dan …’ In je herinnering hoor je het je vader of moeder nog zeggen; dat je beter je best moet doen, of eens moet opschieten. Op basis van die ervaringen gaven we daar, zo klein als we waren, een eigen betekenis aan. Onbewust koppelden we aan die betekenis een bepaald ‘gewenst’ gedrag. Dat proces van toen is bepalend voor de rest van ons leven.
Deze boodschappen roepen op het eerste gezicht sociaal acceptabel gedrag op. Dat komt anders over als je je bewust bent van de voorwaarden die eraan verbonden worden. Zoals: ‘Als je goed je best doet, dan mag je/krijg je …’ Of: ‘Echte mannen huilen niet’.
De schaduwkant van je werkstijl
Met een werkstijl is op zich niets mis, maar wel als het een driver wordt die ervoor zorgt dat jij behoeftes in jezelf miskent (Lees ook: “Miskenning blokkeert echt contact“). We noemen de 5 drivers daarom ook wel opjagers, opjutters of counterinjuncties. De geboden lijken positief, maar ze zijn het niet omdat ze impliceren dat je alléén oké bent als je gehoorzaamt aan één of meer van die drivers. Drivers beperken de autonomie. Onder stress gaan mensen gemakkelijk ‘driver-gedrag’ vertonen en daarmee over hun eigen grenzen heen, met alle gevolgen van dien.
Tijdens de coronacrisis ervaren veel mensen stress. De drivers kunnen je helpen om verborgen stress te herkennen en hierover het gesprek aan te gaan. Dat is met thuiswerken extra lastig. Toch herken je de drivers ook in online contact. Zorg voor elkaar en heb de moed om door te praten over het gedrag dat je opmerkt. En straks als het weer kan, verzorg ik graag een teamtraining in jouw organisatie om drivers te herkennen en autonomie te bevorderen.
