Dramadriehoek
Hanno is expert in de Transactionele Analyse. Hij kent de praktische modellen goed en weet wat er voor nodig is om de winst hiervan over te brengen.
Ineffectief contact in één oogopslag
De dramadriehoek is het model dat in één oogopslag ineffectieve communicatie tussen mensen begrijpelijk, voorspelbaar en veranderbaar maakt. Het model is ontworpen door TA-professional Stephan Karpman en gepubliceerd in 1968. Het denken over en begrijpen van ineffectieve communicatieve patronen zette de TA wereldwijd op de kaart.
De 3 posities in de dramadriehoek
De Redder is de positie van waaruit iemand veelal ongevraagd hulp aanbiedt waardoor hij de verantwoordelijkheid van de ander overneemt. Hij maakt door zijn hulp anderen afhankelijk.
De Aanklager schept er genoegen in anderen te raken op hun zwakke plekken om daarmee de schuld bij anderen neer te leggen. Zo zadelt hij de ander met een schuldgevoel op en reageert hij niet in het belang van zichzelf of de ander.
Het Slachtoffer is de positie van waaruit iemand zich hulpeloos gedraagt, uit angst voor het nieuwe, uit angst om risico’s te nemen of fouten te maken. Het Slachtoffer kan Slachtoffer zijn op een zielige manier waardoor hij reddersgedrag uitlokt of op een irritante manier waardoor hij anderen uitlokt om hem aan te klagen.
Zo herken je de dramadriehoek
Contact in de dramadriehoek noemen we wel spelmatig contact. Dit type contact heeft een aantal kenmerkende patronen. Mensen zijn zich er niet van bewust dat ze een Spel spelen. Wel voelen ze zich na afloop rot, boos, triomfantelijk, zielig, gekwetst, etc.
Herhaling: ieder speelt zijn favoriete Spel keer op keer opnieuw. De medespelers en omstandigheden kunnen verschillen maar het patroon blijft hetzelfde.
Spelen worden buiten het Volwassen bewustzijn om gespeeld. Pas in de eindfase vragen mensen zich soms af: Wat gebeurt er toch? Waarom overkomt mij dit toch steeds? Vaak realiseren ze zich dan nog steeds niet hun eigen rol in de gebeurtenissen.
Spelen bevatten altijd transacties met bijbedoelingen en eindigen op een voorspelbare manier met de ‘favoriete’ rotgevoelens ofwel racketgevoelens van de spelers.
Spelen bevatten een moment waarop de rollen veranderen. Dit wordt ook wel de switch genoemd. Dat levert verwarring/verrassing op bij de spelers.
“Games are a compromise between intimacy and keeping intimacy away”
– Eric Berne
Omstanders
Petruska Clarkson stelt dat de Omstander de vierde rol is in de Dramadriehoek. Als er zich (in een systeem) een probleem voordoet, ben je deel van het probleem of deel van de oplossing. Daarbij geldt dat je niet niet kunt kiezen! Invloed heb je immers altijd en onschuldige omstanders bestaan niet.
Winnaarsdriehoek
Adrienne Lee en Acey Choy hebben de Winnaarsdriehoek ontworpen als mogelijkheid om uit het Spel te kunnen stappen. In de Winnaarsdriehoek staan de positief tegenovergestelde rollen van de Dramadriehoek centraal.